در بدن انسان احتمال ایجاد بیماری فیستول به دلیل اتصالات غیر طبیعی وجود دارد که این اتصالات میان بخش های مختلفی از بدن می توانند اتفاق بیفتند، اما احتمال بروز آنها در نواحی مقعد و واژن خیلی بیشتر است.
موضوع بحث ما بیماری فیستول مقعدی است که جزء بیماری های نشیمنگاه و مقعد به حساب می آید و بسیاری از افراد با آن آشنایی ندارند. اگر می خواهید بدانید بیماری فیستول چیست؟ چرا ایجاد می شود؟ و چگونه باید آن را درمان کرد؟ تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید:
بیماری فیستول چیست؟فیستول به معنی ایجاد یک مجرای عفونی بین دو عضو مختلف از بدن است. این اتصال غیر طبیعی می تواند بین اعضای مختلف بدن اتفاق بیفتد، اما فیستول مقعدی شایع ترین نوع این عارضه است.
گاهی اوقات یک مسیر غیرطبیعی از کانال مقعد به پوست نزدیک مقعد ایجاد می شود. این عارضه فیستول مقعدی نامیده می شود که می توانند از مجرای مقعد به اندام های دیگر مانند واژن یا مجاری ادراری شکل بگیرند.
معمولا یک سر این مجرا به سطح پوست اطراف مقعد راه پیدا می کند و چرک و ترشحات بدبو از آن خارج می شود. البته این اتصال می تواند در بخش های مختلف مقعد ایجاد شود که با توجه به محل دقیق ایجاد مجرا، نوع فیستول تعیین می شود.
بر اساس تجربیات معمولا عفونت درمان نشده آبسه مقعدی، یکی از دلایل اصلی ایجاد این بیماری شناخته می شود.
انواع فیستول مقعدیهمانطور که در بالا اشاره کردیم انواع فیستول مقعدی با توجه به محل دقیق ایجاد اتصال و مجرای عفونی این عارضه تعیین می شود. فیستول ها می توانند در هر جایی بین مقعد و روده، واژن و راست روده و غیره ایجاد شوند. در اینجا به بررسی انواع فیستول مقعدی می پردازیم:
فیستول زیر مخاطی: این فیستول سطحی است و مجرای آن از زیر مخاط مقعد عبور می کند.
سوپر اسفنکتریک: احتمال بروز این فیستول بسیار پایین است. محل ایجاد فیستول سوپر اسفنکتریک مابین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی است و مجرای آن به سمت بالا است. این مجرا در نهایت با فاصله بسیار کم از سوراخ مقعد به پوست می رسد.
اکسترا اسفنکتریک: مجرای این فیستول از راست روده و به سمت پایین ایجاد می شود و از عضله کف لگن به سطح پوست راه پیدا می کند. این نوع فیستول معمولا ناشی از بیماری های مثل آپاندیس و کرون است.
اینتر اسفنکتریک: این مجرا هم از بین عضلات اسفنکتر عبور می کند و به عنوان شایع ترین نوع این بیماری شناخته می شود.
ترانس اسفنکتریک: این عارضه از عضلات پشت مقعد شروع می شود و بعد از گذشتن از عضله اسفنکتر خارجی روی پوست نواحی اطراف مقعد نمایان می شود.
عفونت درمان نشده آبسه مقعدی یکی از دلایل اصلی ایجاد فیستول شناخته می شود. سایر علل فیستول شامل موارد زیر است:
جراحی های ناحیه لگن و مقعد
بیماری کرون و سایر بیماری های التهابی روده
بیماری دیورتیکولیت
عفونت ها و بیماری های جنسی مثل HIV
سرطان روده و مقعد
علائم فیستولمهم ترین مسئله آشنایی با علائم فیستول برای تشخیص و اقدام به موقع برای درمان این بیماری است.علائم مربوط به فیستول مقعدی شامل موارد زیر است:
تغییر رنگ و التهاب در پوست اطراف مقعد
وجود درد و برآمدگی اطراف مقعد
خارش مقعد
خروج ترشحات بدبو
برآمدگی سفت و دردناک در مقعد
نحوه تشخیصمشاهده هر یک از علائم بالا می تواند به معنی ابتلای شما به فیستول مقعدی باشد، بنابراین حتما با مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید.
اگر اقدام به درمان فیستول به موقع اتفاق نیفتد و عفونت پیشرفت کند، تعداد مسیرها و مجراهای فیستول بیشتر شده و روند درمان بسیار سخت تر می شود.
پزشک متخصص در ابتدا سوابق بیماری شما را بررسی می کند و سوالاتی درباره علائمی که اخیرا تجربه کرده اید مثل تب، تورم و قرمزی، درد و غیره می پرسد.
سپس معاینه بالینی انجام می شود و معمولا این بیماری با معاینه فیزیکی به راحتی تشخیص داده می شود و فیستولی که به سطح پوست راه پیدا کرده به راحتی در این معاینه قابل تشخیص است.
در مورد فیستول هایی که در سطح پوست قابل مشاهده نیستند ممکن است نیاز به انجام آزمایشات و معاینات دیجیتال باشد که شامل روش آنوسکوپی، سونوگرافی، سیگموئیدوسکوپی و در مواردی MRI است.
با توجه به حساسیت بالای ناحیه مقعد و اینکه فیستول بیماری پیچیده ایست، حتما برای درمان این بیماری به دکتر متخصص فیستول مراجعه کنید. انتخاب پزشک مناسب تاثیر زیادی در نتیجه درمان بیماری شما خواهد داشت.
چگونه فیستول را درمان کنیم؟بدون تعارف باید بگوییم که استفاده از روش های خانگی و داروهای آنتی بیوتیک هیچ تاثیری در درمان فیستول ندارد. برای تخلیه عفونت و ترمیم مسیر فیستول باید از روش های جراحی و لیزر استفاده کنید که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت:
جراحیسال های زیادی است که عمل جراحی فیستول به عنوان روش درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد اما با توجه به شرایط سخت جراحی و دوران نقاهت طولانی عمل فیستول، روش لیزر تا حد زیادی جایگزین جراحی های سخت شده است.
فیستولوتومی: یکی از پرکاربردترین روش های عمل فیستول است که طی آن در فیستول یک برش باز ایجاد می شود تا مسیر فیستول به مرور زمان از داخل به بیرون ترمیم شود.
روش نخ یا ستن: طی این روش یک نخ بخیه را به مدت 6 تا 12 هفته در مسیر فیستول قرار می دهند تا عفونت آن بطور کامل تخلیه شود. این روش به عنوان یکی از قدیمی ترین روش های درمان فیستول شناخته می شود.
پلاگین بیولوژیکی: در این روش با استفاده از بافت انسانی که از روده انسان گرفته می شود و بخیه آن به محل مجرای فیستول، آن را ترمیم می کنند. البته این روش قطعی نیست و احتمال بازگشت دوباره بیماری وجود خواهد داشت.
فلپ آندوانسمنت: از این روش برای فیستول های پیچیده یا بیماران در معرض بی اختیاری بیشتر استفاده می شود. طی این عمل پوست بخشی از رکتوم و مقعد بریده شده و ترمیم میشود.
مراقبت بعد عملدوران نقاهت و مراقبت های بعد از عمل جراحی فیستول تاثیر زیادی در رسیدن به نتیجه مطلوب درمان خواهد داشت. احتمالا تا یک روز بعد از عمل فرد در بیمارستان بستری خواهد بود. پزشک اقدامات و مراقبت هایی که بعد از عمل باید انجام شود را بطور کامل به بیمار توضیح خواهد داد:
استفاده از آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت
مصرف داروهای مسکن طبق تجویز پزشک
تعویض پانسمان توسط پزشک یا پرستار
استفاده از توالت فرنگی
داشتن رژیم غذایی پرفیبر